Bạn cảm thấy hoang mang vì bị mất gốc tiếng Anh và không biết nên bắt đầu từ đâu? Việc tự mình xây dựng một kế hoạch học tập bài bản quả thực là một thử thách. Hiểu rõ điều đó, Edulife đã phát triển chi tiết lộ trình học tiếng Anh cho người mất gốc, một cẩm nang toàn diện giúp bạn lấy lại nền tảng kiến thức, cải thiện kỹ năng giao tiếp và tự tin hơn trong việc sử dụng tiếng Anh.
4 điều cần chuẩn bị trước khi bắt đầu hành trình lấy lại gốc tiếng Anh
Trước khi bắt tay vào thực hiện theo lộ trình, việc chuẩn bị kỹ lưỡng chính là tiền đề quan trọng nhất. Sự chuẩn bị tốt sẽ là nền móng vững chắc giúp bạn học tập hiệu quả và chinh phục mục tiêu đã đề ra:
1. Xác định mục tiêu học tập rõ ràng
Để xây dựng lộ trình học tiếng Anh cho người mất gốc hiệu quả, việc làm đầu tiên và quan trọng nhất là xác định rõ mục tiêu học tập. Mục tiêu càng cụ thể, bạn càng có động lực và phương hướng để kiên trì theo đuổi.
Đặt mục tiêu có thể đo lường (SMART)
Bạn cần đặt ra các mục tiêu cụ thể và có thể đo lường được để đảm bảo chinh phục được mục tiêu cuối cùng. Một mục tiêu cụ thể không chỉ giúp bạn có định hướng rõ ràng mà còn là cơ sở để theo dõi và đánh giá tiến độ học tập của chính mình. Ví dụ một kế hoạch học tập như sau:
- Mục tiêu chính: Cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh giao tiếp cơ bản trong 1 tháng.
- Thời gian luyện tập: 2 giờ mỗi ngày, tương đương 60 giờ một tháng.
- Mục tiêu cụ thể theo tuần:
- Tuần 1: Tập trung học phát âm, từ vựng và ngữ pháp cơ bản (Chủ đề giới thiệu bản thân, gia đình, sở thích).
- Tuần 2: Luyện tập các tình huống giao tiếp thực tế (Mua sắm, hỏi đường, gọi món ăn).
- Tuần 3: Thử thách với các chủ đề phức tạp hơn một chút (Công việc, kế hoạch tương lai).
- Tuần 4: Luyện tập giao tiếp tự do, tổng ôn tập kiến thức 3 tuần trước và tự đánh giá kết quả.
Xác định mục tiêu phù hợp với nhu cầu cá nhân
Khi đặt mục tiêu học tiếng Anh, điều quan trọng là bạn phải xác định rõ lý do “Tại sao tôi cần học tiếng Anh?”. Việc trả lời câu hỏi này sẽ giúp bạn thiết lập các mục tiêu thực tế, phù hợp và duy trì động lực lâu dài. Hãy tự hỏi bản thân:
- Mục đích học tiếng Anh của tôi là gì? (Để giao tiếp, đi du lịch, thăng tiến công việc, hay thi chứng chỉ IELTS/TOEIC?)
- Tôi sẽ dành ra bao nhiêu thời gian mỗi ngày/tuần để học?
- Mục tiêu cụ thể sau 3 tháng của tôi là gì?
- Tôi sẽ dùng phương pháp nào để đo lường sự tiến bộ? (Ghi âm, làm bài kiểm tra, nói chuyện với người nước ngoài?)
2. Lựa chọn tài liệu học tập chất lượng
Lựa chọn tài liệu học tập phù hợp với trình độ và mục tiêu là yếu tố then chốt giúp bạn rút ngắn con đường chinh phục tiếng Anh. Dưới đây là một số tài liệu bạn nên có:
- Sách giáo trình: Sử dụng sách giáo trình (bản cứng hoặc PDF) để có một cấu trúc học tập rõ ràng, hệ thống. Một số giáo trình phổ biến và hiệu quả cho người mới bắt đầu bao gồm “English Grammar in Use” của Raymond Murphy và “Headway” của NXB Oxford.
- Sách tham khảo: Mở rộng kiến thức với các sách tham khảo về từ vựng, phát âm để tăng vốn từ và cách diễn đạt. “Vocabulary in Use” của NXB Cambridge là lựa chọn tiêu biểu cho người mất gốc với lượng từ vựng lớn được phân loại theo từng chủ đề và ngữ cảnh cụ thể.
- File nghe (Audio/Podcast): Bạn nên tải hoặc nghe trực tuyến các file audio từ các nguồn uy tín như BBC Learning English hoặc VOA Learning English. Các nguồn này cung cấp bài nghe với nhiều cấp độ khác nhau, có giọng đọc chậm và rõ ràng.
- Tài liệu online: Lưu lại các website, ứng dụng và kênh YouTube hữu ích để việc học thêm phần thú vị. Bạn có thể sử dụng app Duolingo để học từ vựng qua các bài tập được game hóa, hoặc theo dõi các kênh YouTube như Rachel’s English để cải thiện phát âm chuẩn Mỹ, hay English with Lucy để học các bài học về từ vựng và ngữ pháp thông dụng.
3. Tạo dựng môi trường học tập lý tưởng
Môi trường học tập ảnh hưởng trực tiếp đến sự tập trung và hiệu quả tiếp thu của bạn. Một không gian học tập lý tưởng sẽ giúp bạn giảm thiểu xao nhãng và có thêm cảm hứng.
Hãy chuẩn bị một góc học tập thoải mái và phù hợp với sở thích của bạn. Dưới đây là một số gợi ý:
- Chọn một không gian yên tĩnh: Tránh xa những nơi ồn ào như TV, khu vực nói chuyện để có thể tập trung tối đa.
- Sắp xếp gọn gàng: Đảm bảo bàn học sạch sẽ, chỉ để những vật dụng cần thiết cho buổi học.
- Ánh sáng và không khí: Ưu tiên nơi có ánh sáng tự nhiên, hoặc đảm bảo đèn học đủ sáng để không mỏi mắt. Không gian cần thông thoáng, dễ chịu.
- Ghế và bàn học: Sử dụng bàn ghế thoải mái để bạn có thể ngồi học trong thời gian dài mà không bị đau mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe.
4. Chuẩn bị các công cụ học tập cần thiết
Việc học sẽ trở nên dễ dàng và có hệ thống hơn khi bạn trang bị đầy đủ công cụ học tập:
Bút màu, sổ ghi chú
Sử dụng ít nhất 2-3 cây bút màu khác nhau để ghi chú và đánh dấu các điểm quan trọng. Thêm vào đó, một cuốn sổ tay sẽ là trợ thủ đắc lực giúp bạn hệ thống hóa từ vựng mới, cấu trúc ngữ pháp và các lưu ý quan trọng khác.
Máy tính, điện thoại
Máy tính và điện thoại là các công cụ hữu ích để truy cập tài liệu online, sử dụng ứng dụng học tiếng Anh và tham gia các lớp học trực tuyến. Tuy nhiên, hãy sử dụng chúng một cách kỷ luật, tắt thông báo từ các ứng dụng mạng xã hội để tránh bị xao nhãng trong giờ học.
Giai đoạn 1: Xây dựng lại nền tảng ngữ pháp từ con số không
Ngữ pháp là bộ xương của ngôn ngữ. Việc học ngữ pháp sẽ không còn nhàm chán nếu bạn tiếp cận đúng cách:
Tập trung hiểu logic thay vì học vẹt
Thay vì cố gắng học thuộc lòng các quy tắc một cách máy móc, hãy tập trung hiểu bản chất và logic của chúng. Hiểu được “tại sao” một cấu trúc được dùng như vậy sẽ giúp bạn sử dụng chính xác và tự nhiên hơn nhiều.
Trong giai đoạn bắt đầu, bạn chỉ cần tập trung vào một cuốn sách duy nhất là “Giải thích ngữ pháp tiếng Anh” của Mai Lan Hương. Đây là nguồn tài liệu quen thuộc và đáng tin cậy. Cuốn sách này hệ thống hóa kiến thức rất khoa học, từ các loại từ (danh từ, động từ, tính từ), 12 thì cơ bản, đến các cấu trúc câu phức tạp hơn như câu bị động, câu điều kiện, mệnh đề quan hệ.
Liệt kê các chủ điểm ngữ pháp cần học
Để việc học có hệ thống, hãy liệt kê các chủ điểm ngữ pháp quan trọng nhất cho người mất gốc. Đây là nền tảng bạn bắt buộc phải nắm vững:
- Các thì cơ bản: Hiện tại đơn, Quá khứ đơn, Tương lai đơn, Hiện tại tiếp diễn, Hiện tại hoàn thành.
- Các loại từ: Danh từ (số ít, số nhiều), Động từ (động từ to-be, động từ thường), Tính từ, Trạng từ.
- Cấu trúc câu đơn giản (S + V + O).
- Câu so sánh (bằng, hơn, nhất).
- Giới từ chỉ thời gian và nơi chốn (in, on, at).
- Câu bị động và câu điều kiện loại 1, 2.
- Mệnh đề quan hệ đơn giản (who, which, that).
Ghi chép một cách thông minh
Khi bắt đầu lộ trình học tiếng Anh cho người mất gốc, hãy dùng bút màu và sổ tay để ghi lại các quy tắc ngữ pháp, ví dụ minh họa và các lỗi sai thường gặp. Việc áp dụng màu sắc sẽ giúp não bộ phân biệt và ghi nhớ thông tin tốt hơn.
Tận dụng nguồn tài liệu miễn phí và chất lượng
Google là một kho tài liệu khổng lồ, nhưng bạn cần biết cách chọn lọc. Hãy ưu tiên các nguồn uy tín như Grammarly Blog (https://www.grammarly.com/) và EnglishPage (https://www.englishpage.com/). Các trang này cung cấp bài giảng ngữ pháp chi tiết, bài tập thực hành và giải thích lỗi sai rõ ràng, rất phù hợp cho người tự học.
Luyện tập đều đặn mỗi ngày
Bạn nên dành khoảng 30-45 phút mỗi ngày để học và làm bài tập ngữ pháp. Sự kiên trì là chìa khóa quan trọng nhất. Bạn có thể kết hợp làm bài tập trong sách “Giải thích ngữ pháp Mai Lan Hương” với việc hoàn thành các bài học ngắn trên Duolingo để củng cố kiến thức.
Giai đoạn 2: Mở rộng vốn từ vựng theo chủ đề
Từ vựng là những viên gạch xây nên ngôi nhà ngôn ngữ. Sở hữu vốn từ vựng phong phú là lợi thế cực lớn cho cả 4 kỹ năng Nghe – Nói – Đọc – Viết.
Học từ vựng tiếng Anh phổ biến theo các chủ đề gần gũi
Hãy bắt đầu bằng việc chọn các chủ đề từ vựng bạn quan tâm hoặc cần thiết trong cuộc sống hàng ngày. Cách học này giúp bạn học có hệ thống, dễ nhớ và có thể áp dụng ngay. Ví dụ: Gia đình, Trường học, Công việc, Mua sắm, Du lịch, Thời tiết…
Ghi chép từ vựng một cách khoa học
Cách học tiếng Anh hiệu quả là ghi chép từ vựng vào sổ tay. Với mỗi từ mới, hãy ghi lại 4 yếu tố: Từ vựng, Phiên âm (IPA), Nghĩa tiếng Việt, và một câu ví dụ đơn giản. Việc đặt câu ví dụ sẽ giúp bạn hiểu sâu cách dùng từ trong ngữ cảnh thực tế.
Học từ vựng online qua hình ảnh, âm thanh, phim ảnh
Hãy biến việc học trở nên thú vị hơn bằng cách kết hợp với sở thích. Học từ vựng qua phim ảnh, âm nhạc giúp tăng khả năng ghi nhớ lâu hơn. Hãy chọn những series phim đơn giản như “Friends” hay “How I Met Your Mother”, bật phụ đề tiếng Anh và ghi lại những từ mới bạn gặp. Chắc chắn chỉ sau 1 tháng, bạn sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt.
Giai đoạn 3: Luyện kỹ năng nghe tiếng Anh mỗi ngày
Nghe hiểu là một kỹ năng khó với người mất gốc. Vì vậy, hãy bắt đầu từ những nguồn tài liệu đơn giản, gần gũi và luyện tập với tần suất cao.
Tắm mình trong tiếng Anh (ít nhất 30 phút/ngày)
Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để nghe tiếng Anh một cách chủ động. Việc tạo thói quen này là bước đầu tiên và quan trọng nhất giúp bạn thoát khỏi tình trạng “sợ nghe”.
- Nghe nhạc tiếng Anh: Tìm những bài hát có giai điệu chậm, lời rõ ràng và cố gắng hát theo. Sử dụng các trang như LyricsTranslate để xem lời và dịch nghĩa.
- Phim và chương trình TV: Chọn phim hoạt hình hoặc sitcom có phụ đề tiếng Anh. Netflix, Amazon Prime thường có lựa chọn này.
- Podcast cho người mới bắt đầu: Nghe các kênh podcast được thiết kế riêng cho người học như Coffee Break English hoặc All Ears English. Họ nói chậm và dùng từ ngữ đơn giản.
Lưu lại các nguồn học nghe chất lượng
Việc học nghe sẽ dễ dàng hơn khi bạn có sẵn một danh sách các nguồn tài liệu uy tín. Dưới đây là một số gợi ý:
Website:
- ESL Fast: Cung cấp hàng ngàn đoạn hội thoại ngắn theo chủ đề, có kèm audio và text.
- Voice of America Learning English: Tin tức được đọc với tốc độ chậm hơn bình thường.
Kênh YouTube:
- Learn English with TV Series
- English Addict with Mr. Duncan
- BBC Learning English
Bắt đầu từ dễ đến khó
Trong giai đoạn đầu, hãy ưu tiên các bài nghe ngắn từ 1-5 phút. Bạn có thể thử phương pháp “chép chính tả” – nghe một câu và viết lại chính xác những gì bạn nghe được. Sau khi đã quen, hãy dần dần chuyển sang các bài nghe dài và phức tạp hơn.
Kết hợp nghe và nhìn
Khi xem phim, hãy bắt đầu với phụ đề song ngữ, sau đó chuyển sang chỉ phụ đề tiếng Anh, và mục tiêu cuối cùng là xem không cần phụ đề. Phương pháp này giúp bạn kết nối âm thanh với mặt chữ và hình ảnh, làm tăng hiệu quả ghi nhớ.
Giai đoạn 4: Tự tin luyện nói và phát âm chuẩn
Mục tiêu cuối cùng của việc học là giao tiếp. Để luyện nói từ con số không, hãy bắt đầu từ những viên gạch nhỏ nhất: phát âm.
Làm chủ Bảng phiên âm quốc tế (IPA)
Hãy bắt đầu với việc học 44 âm trong bảng phiên âm quốc tế IPA. Đây là bước nền tảng giúp bạn phát âm đúng mọi từ vựng, ngay cả những từ bạn chưa từng gặp.
Lưu ý: Hãy bắt đầu với các nguyên âm và phụ âm đơn, sau đó mới đến các nguyên âm đôi và phụ âm phức tạp. Sử dụng các ứng dụng hoặc video trên YouTube để nghe và bắt chước.
Sử dụng video hướng dẫn phát âm
Tìm kiếm các video hướng dẫn trên YouTube về cách phát âm. Kênh Rachel’s English là một nguồn tài liệu tuyệt vời, cung cấp video chi tiết về cách đặt lưỡi, khẩu hình miệng cho từng âm cụ thể theo giọng Mỹ chuẩn.
Tận dụng ứng dụng luyện phát âm
Có nhiều ứng dụng di động được thiết kế để giúp bạn luyện phát âm. Những ứng dụng này dùng công nghệ AI để phân tích và cho điểm giọng nói của bạn. Hãy tham khảo 2 ứng dụng sau:
- ELSA Speak: Ứng dụng này sử dụng công nghệ nhận dạng giọng nói để chỉ ra lỗi sai phát âm của bạn đến từng âm tiết.
- Pronunciation Coach: Giúp bạn luyện tập các âm khó và cung cấp các bài tập thực hành chi tiết.
Thực hành nói mỗi ngày
Đừng sợ sai! Hãy bắt đầu bằng việc tự nói với chính mình. Đứng trước gương và miêu tả một ngày của bạn bằng tiếng Anh. Khi đã tự tin hơn, hãy tìm một người bạn hoặc tham gia câu lạc bộ tiếng Anh để thực hành. Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn tăng phản xạ và sự tự tin trong giao tiếp.
Giai đoạn 5: Nâng cao kỹ năng đọc hiểu
Đọc là cách tốt nhất để nạp từ vựng và ngữ pháp một cách tự nhiên. Để phát triển kỹ năng đọc hiệu quả, bạn có thể áp dụng các bước sau:
Đọc các tài liệu đơn giản, thú vị
Hãy bắt đầu từ những tài liệu bạn thực sự thích như truyện tranh, mẩu tin ngắn, truyện cổ tích song ngữ. Việc đọc những gì mình thích sẽ giúp bạn có động lực và không cảm thấy việc học là một gánh nặng.
Tập trung vào hiểu ý chính, không sa đà vào chi tiết
Khi đọc, hãy cố gắng nắm bắt ý chính của đoạn văn thay vì dừng lại tra nghĩa của mọi từ mới. Bạn có thể dựa vào ngữ cảnh để đoán nghĩa của từ. Kỹ năng này sẽ giúp bạn đọc nhanh và hiệu quả hơn.
Ghi chép từ mới một cách có chọn lọc
Khi gặp một từ mới lặp lại nhiều lần và quan trọng đối với nội dung chính, hãy ghi chép lại. Việc này giúp bạn mở rộng vốn từ vựng một cách hiệu quả. Hãy học cả các “họ từ” (word family) để nhân vốn từ lên nhanh chóng.
Ví dụ: Từ gốc “act” (hành động), bạn có thể học thêm: Action (danh từ), Actor/Actress (diễn viên), Active (tính từ), Activity (danh từ).
Phân tích cách dùng từ và cấu trúc câu
Khi đọc, hãy chú ý đến cách tác giả sử dụng từ ngữ và xây dựng câu. Đây là cách học ngữ pháp và cách hành văn một cách thụ động nhưng vô cùng hiệu quả.
4 lời khuyên vàng giúp bạn kiên trì đến cùng
Hành trình lấy lại gốc tiếng Anh đòi hỏi sự kiên trì. Hãy ghi nhớ 4 lời khuyên sau đây:
Luôn bám sát mục tiêu và phương pháp
Hãy luôn nhớ lý do tại sao bạn bắt đầu. Việc có mục tiêu rõ ràng sẽ là ngọn hải đăng dẫn lối khi bạn cảm thấy nản lòng. Đồng thời, tin tưởng vào phương pháp đã chọn và kiên trì theo đuổi nó.
Xác định rằng đây là một cuộc đua marathon, không phải chạy nước rút
Học một ngôn ngữ cần thời gian. Hãy xác định tư tưởng rằng quá trình này có thể kéo dài từ 3-6 tháng hoặc lâu hơn để thấy được kết quả rõ rệt. Đừng nản lòng nếu bạn không tiến bộ nhanh như mong đợi.
Cam kết với kế hoạch và theo dõi tiến độ
Hãy lập một kế hoạch học tập chi tiết và cam kết thực hiện nó một cách kỷ luật. Quan trọng hơn, hãy thường xuyên theo dõi tiến độ của mình (ví dụ: cuối mỗi tuần). Việc nhìn thấy sự tiến bộ, dù là nhỏ nhất, sẽ là nguồn động lực khổng lồ.
Tìm kiếm sự đồng hành
Đừng học một mình. Hãy tham gia các nhóm, cộng đồng học tiếng Anh trên mạng xã hội hoặc tìm một người bạn học cùng. Việc có người đồng hành để chia sẻ kinh nghiệm, sửa lỗi cho nhau và động viên lẫn nhau sẽ giúp hành trình của bạn bớt cô đơn và hiệu quả hơn.
Trên đây là tổng hợp chi tiết về lộ trình học tiếng Anh cho người mất gốc. Hãy kiên trì tuân thủ lộ trình, linh hoạt áp dụng các phương pháp phù hợp với bản thân để quá trình học tập đạt hiệu quả cao nhất. Edulife chúc các bạn thành công trên con đường chinh phục tiếng Anh!
